ሞትን መፍራት ማቆም የሚቻለው እንዴት ነው?

በስመ አብ ወወልድ ወመንፈስ ቅዱስ አሐዱ አምላክ አሜን!

 

ጥያቄ፡- እሞታለሁ ብዬ ሳስብ በጣም እጨነቃለሁ፡፡ እናቴ እንደነገረችኝ ከሆነ ሞትን መፍራት የጀመርኩት ገና ከልጅነቴ ጀምሬ ነው፡፡ አሥራ ሁለተኛ ክፍል ሳለሁ በጣም ከምቀርባቸው ጓደኞቼ መካከል ከአንዱ ጋር ተጣላሁና ሳልታረቀው በሳምንቱ ሞተ፡፡ በጊዜው በጣም ጸጸተኝ፡፡ ሞትን ባሰብኩ ቁጥር የሚታየኝ ያ ሳልታረቀው የሞተው ልጅ ነው፡፡ የመፍራቴ መጠንም በእድገቴ ልክ እየጨመረ ነው፡፡ ሌሊት ላይ ባንኜ “አሁን ብሞትስ?” ብዬ እጨነቃለሁ፡፡ ንስሐ ብገባም ፍርሐቱ ሊለቀኝ አልቻለም፡፡ “ሰው ሞተ” ሲባልም በጣም እደነግጣለሁ፡፡ የምደነግጠውና የምፈራው ግን ሰውዬው ስለሞተ ሳይሆን “እኔም እኮ እሞታለሁ” ብዬ ነው፡፡ እባካችሁ በጣም ጨንቆኛልና ሞትን መፍራት ማቆም የሚቻለው እንዴት ነው?

                             እኅታችሁ ኤልሣቤጥ ነኝ ከአ.አ. 

ምላሽ፡-ውድ ጠያቂያችን! የእግዚአብሔር ፍጹም ሰላምታ ባለሽበት ይድረስሽ፡፡ ለጠየቅሽን ጥያቄ የቻልነውን ያህል ለመርዳት መጻሕፍተ ሊቃውንትን አገላብጠን ያገኘነውን መልስ እነሆ ብለናል፡፡ እንደ ጠቋሚ ይረዳሻል ብለንም እናምናለን፡፡ ከቻልሽ አስቀድመሽ በጸሎት ጀምሪና በተመስጦ ሆነሽ አንቢው፡፡ መልካም ንባብ!

---

  የሞት ፍርሐት (Thanatophobia) በዓለም ላይ የብዙ ሚልዮን ሰዎችን ሕይወት ከሚያሰቃዩ የፍርሐት ዓይነቶች አንዱ ነው፡፡ የችግሩ መንሥኤም ከሰው ወደ ሰው ይለያያል፡፡ የምንወደው ሰው ከአጠገባችን በሞት ሲለይ፣ ከፊት ለፊታችን በአሰቃቂ አደጋ የሚሞቱ ሰዎችን ስንመለከት፣ በሕፃንነታችን ጊዜ የሞት አስፈሪነትን የሚገልጹ ታሪኮች አዘውትረን የምንሰማ ከነበረ (ባለሙያዎች የልጆቻችን ሞግዚቶች ላይ ጥንቃቄ ልናደርግ ይገባናል የሚሉት ስለዚሁ እንደሆነ ልብ ይሏል)፣ የምናነባቸው መጻሕፍት ወይንም የምናያቸው ትዕይንቶች (ፊልሞች) ለዚሁ ፍርሐታችን ምክንያት ሊሆኑ ይችላሉ፡፡ ከነዚህ ሁሉ በጣም የከፋው ግን የእምነት ማነሥ  ለዚሁ ይዳርጋል፡፡ ላለማመናችን የራሳችን ፈቃድ እንደተጠበቀ ሆኖ ርኩሳን መናፍስት ይህን ሊያደርጉ እንደሚችሉም የታወቀ ነው፡፡

 በዚህ ፍርሐት የሚሰቃዩ ሰዎች ከፍርሐቱ በተጨማሪ ሌሎች የሚስተዋሉባቸው ምልክቶች ሊኖሩ ይችላሉ፡፡ “አሁንኑ ብሞትስ” ብሎ መጨነቅ፣ የሞቱ ሰዎችን ሲያዩ “በቃ! አሁን የእኔ ተራ ነው” ብሎ ቁጭ ብሎ ማደር (እንቅልፍ ማጣት)፣ ባስ ሲልም (የሞተን ሰው ላለማየት ወይንም ሲለቀስለት ላለመስማት ከመሄድ ስለሚቆጠቡ) ከማኅበራዊ ኑሮ መነጠል… ወዘተረፈ ተጠቃሾች ናቸው፡፡ ከዚሁ ጎን ለጎን የአፍ መድረቅና የልብ ምት መጨመር ሊስተዋል ይችላል፡፡

  ወደ መፍትሔው ስንመጣ በጣም ብዙ መንገዶችን መዘርዘር ይቻል ይሆናል፡፡ ሆኖም ከጽሑፉ ውስንነት (Scope) አንጻር በዋና ዋና ነጥቦች በማተኮር ከዚህ ችግር እንዴት ልትወጪ እንደምንችዪ መጠቆሙ ተገቢ ይሆናል፡፡

1. መቀበል፡- ውድ እኅታችን! ከሌሊት በኋላ ቀን፣ ከጨለማ በኋላ ብርሃን፣ ከክረምት በኋላ በጋ፣ ከዚህ ዓለም መኖር በኋላም “ሞት” ይመጣ ዘንድ ግድ የተፈጥሮ ሂደት እንደሆነ መቀበሉ ያስፈልጋል /ዕብ.9፡27/፡፡ ከዚህ ሂደት ማምለጥ የሚችል ማንም ፍጡር የለም፡፡ እዚህ ምድር እስካለሽ ድረስ የሚመጣውን የተፈጥሮ ሂደት መለወጥ ስለማትችዪ ዕድሜሽ በጨመረ ቁጥር ወደዚያች ቀን እየቀረብሽ እንደሆነ አስረጂ አያስፈልግሽም፡፡ ስለዚህ ከመደንገጥ ይልቅ መቀበሉ አማራጭ የሌለው እውነት ነው፡፡

2. ማመን፡- ሆኖም ግን ከሞትም በኋላ ትንሣኤ የማይቀር መሆኑ እንደ ቃሉ ማመን ይጠበቅብሻል፡፡ በዚህ ዓለም የምንሠራው ቤት በዕድሜ ብዛት፣ በመሬት መንቀጥቀጥ እንዲሁም ዛሬ ከየአቅጣጫው በምናያቸውና በምንሰማቸው በተለያዩ የአደጋ ዓይነቶች ይፈርሳል፡፡ የምንተክላቸው የወይን ዘለላዎች፣ የምንሠራቸው ማንኛውም ዓይነት ሥራዎች ከፍሬአቸው ለመቋደስ ብዙ ጊዜ እንጠብቃለን፡፡ በመንግሥተ ሰማያት ግን እንዲህ አይደለም፡፡ ታድያ ወደዚያ መሄድ የማይናፍቅ ማን ነው? ወደዚያ የሚያሻግረውን ሞትስ የሚፈራ ማን ነው? ይህች የምንኖርባት ምድር ክርስቲያኖች ለምንሆን (ለእኛ) የእንግድነት ሀገራችን አይደለችምን? ታድያ በእንግድነት ሀገረ መኖር የሚናፍቅ ማን ነው? በጊዜአዊ መጠለያ (ካምፕ) ውስጥ ብርድና ሙቀት እየተፈራረቀበት መኖርን የሚፈቅድ ማን ነው? እንግዲያውስ ከዚህ ጊዜአዊ መጠለያችን የምንለይባት ቀን እንደ ልደት ቀናችን ልንናፍቃት የተገባ ነው፡፡ አዎ! በዘወትር ጸሎታችን “መንግሥትህ ትምጣ” ብለን የምንጠራትን መንግሥቱ መውረስን ስለምንናፍቅ እንጂ ስለምንፈራ አይደለም፡፡ እስኪ አንድ ቀላል አመክንዮ (Logic) እናምጣ! በስደት ሀገር እየኖረ ወደ እናት ሀገሩ ወደ ኢትዮጵያ መመለስን የማይሻ ማን ነው? ወደ ሀገሩ ተመልሶ እናቱን፣ አባቱን፣ እኅቶቹን፣ ወንድሞቹን፣ ወዳጆቹንና አብሮ አደጎቹን ለማግኘት የማይቻኮል ማን ነው? መንግሥተ ሰማያት ግን ከኢትዮጵያ በላይ የሆነች የዘላለም ሀገራችን ናት፡፡ ታድያ የእመብርሃን እቅፍ የማይናፍቀው ማን ነው? እንደ አልአዛር ከደጉ አብርሃም ጉያ ውስጥ መሸጎጥ የማይናፍቀው ማን ነው? ቅዱሳን አባቶቻችንና ቅዱሳት እናቶቻችንን ማግኘት የማይናፍቀው ማን ነው? እዚያ የሚጠብቁን ቤተ ሰቦቻችን እልፍ አእላፍ አይደሉምን? ታድያ እዚህ ብቻችንን መኖር ስለምን እንወዳለን? ልጇ ከስደት ሀገር ተመልሶ ማየትን የማትናፍቅ ኢትዮጵያዊት እናት ማን ናት? ከስደት ሀገር ተመልሶለት የልጁን ፊት ማየት የማይጓጓ ኢትዮጵያዊ አባት ማን ነው? ከእናትም በላይ እናት የሆነችው እመብርሃን በንስሐ ታጥበን ከእቅፏ እንድንገኝላት የምትወድ አይደለችምን? ታድያ እርሷ እንዲህ እየናፈቀችን እኛ “ሞትን ስለምንፈራ አንመጣም” ልንላት ይገባልን? ወደ እናት መሄድስ እንደምን ያስፈራል? ወንድምን ማግኘት እንደምን ያስጨንቃል? እኅትን ማግኘት እንደምን እንቅልፍ ያሳጣል? ክቡራን ንዑዳን ከሚሆኑ ከሐዋርያት ጋር፣ ቅዱሳን ከሚሆኑ ከማኅበረ ነቢያት ጋር፣ እልፍ አእላፍ ከሚሆኑ ሰማዕታት ጋር፣ ቅዱስ ቅዱስ ቅዱስ እያሉ ሳያቋርጡ ከሚያመሰግኑ ሠራዊተ መላእክት ጋር፣ ዓለምን ከእነ ምኞቷ ሰቅለው ከሙሽራው ጋር ከገቡት ልባሞቹ ደናግላን ጋር፣ ከደጋጎቹ ሊቃውንት አባቶቻችንና እናቶቻችን ጋር መኖር የማይሻ ማን ነው?

3. ማስተዋል፡- እንግዲያውስ እኅታችን ሆይ! “ሞትን እፈራለሁ” ማለት እግዚአብሔርን መቃወም እንደሆነም በደንብ ማስተዋል ይኖርብሻል፡፡ ምክንያቱም “ሞትን እፈራለሁና አልሙት” ማለት “እግዚአብሔር ሆይ! ወደ እኔ ትመጣ ዘንድ አልሻም፤ ከአንተ ጋር ከመሆን ይልቅም (ለእኔ) በዚህ ዓለም ያለው ደስታ ይሻለኛል” እንደማለት ነውና፡፡ ከፀሐይ ብርሃን (ከእግዚአብሔር) ይልቅ ሻማን (የምናያትን ፀሐይ) እንደመናፈቅ ነውና፡፡ የመንግሥተ ሰማያትን ዕረፍት ትቶ “በላብህ ወጥተህ ወርደህ ብላ” የሚለውን የፍርድ ትእዛዝ እንደመቀበል ነውና፡፡ ስለዚህ በተራ ቁጥር ሦስት ላይ እንደተናገርን እኛ ከምንወዳቸው እነርሱም ከሚወዱን ቤተሰቦቻችን ተለይተን እንዳንሞት እንጂ ወደዚያ ዕረፍት የሚያሻግረንን የክርስቲያኖች ሞት የምትፈሪ አትሁኚ፡፡ ይህን እንድንፈራ የሚያደርገን በዚህ ዓለም ምኞት ተጠላልፈን ወድቀን በወዲያኛውም ዓለም እስከ… የሌለውን ስቃይን እንድንሰቃይ የሚወድ የጥንተ ጠላታችን ምክር እንደሆነ ልታውቂ ይገባል፡፡ እንደ ኢዮብ እየፈተነ እግዚአብሔርን እንድናማርር የሚፈልግ የክፉው ድምጽ እንደሆነ ልታስተውዪ ይገባል፡፡ ዕድሜአችን ሲጨምር፣ ዐይነ ሥዉር ስንሆን፣ የብዙ ብዙ ደዌ ዘሥጋ ተጠቂዎች ሆነን፣ ሰዎች እስኪሰለቹን ድረስ እዚህ ምድር ቆይተን እንድናማርር እና በኢዮብ ሚስት አድሮ እንዳደረገው እግዚአብሔርን እንድንሰድ ዘወትር የሚጐተጉተን የክፉው ሹክታ እንደሆነ ልትገነዘቢ ይገባል፡፡ እምነተ ጐደለዎች ሆነን በዚህ ዓለም ትንሣኤ ሙታን እንደሌላቸው እንሥሳት ያለ እምነት እንድንመላለስ የዲያብሎስ ደስታ ነው፡፡ በእምነት የሚኖር ሰው ግን ወደ ክርስቶስ መሄድን አይፈራም፡፡ ከዚህ ዓለም አሠራር ተላቆ መሄድን አያስደነግጠውም፡፡ እስኪ መጽሐፍ ቅዱስሽን ግለጪና የሉቃስ ወንጌል ምዕራፍ ሁለትን ግለጪ፡፡ ታሪኩ እንዲገባሽ ከቁጥር 22 ጀምረሽ ቃሉን አንቢው፡፡ ታሪኩ የአረጋዊው ስምዖን ታሪክ ነው፡፡ ከቁጥር 29 ላይ ስትደርሺ ስምዖን እንዲህ ይላል፡- “ጌታ ሆይ አሁን እንደ ቃልህ ባርያህን ታሰናብተዋለህ፡፡” ልሙት እያለ ነው፡፡ ለምን? “ዓይኖቼ በሰዎች ሁሉ ፊት ያዘጋጀኸውን ማዳንህን አይተዋልና”፡፡ እኅታችን ሆይ! ክርስቶስ እንዲህ የሚናፈቅ እንጂ የሚፈራ አይደለም፡፡ ከክርስቶስ ጋር ስንሆን ስጋት የለም፤ ጭንቀት የለም፤ ፍርሐት የለም፤ ማዕበል የለም፤ ጦርነት የለም፤ ረሀብ የለም፤ መጠማት የለም፤ ደከመኝ የለም፤ ሰለቸኝ የለም /ኢሳ.35፡10/፡፡

ውድ እኅታችን ሆይ! በዚህ ዓለም ካሉ ከክፋት መናፍስት ጋር በየጊዜው ከመዋጋት ይልቅ በክርስቶስ ዐርፎ በሰላም መኖር አይበልጥምን? ከክፋት መናፍስት ጋር በተዋጋን ቁጥርስ አንዳንዴ በቁጣ፣ ሌላም ጊዜ በስድብ የምንፈተን አይደለምን? አንዱን አሸነፍን ስንልስ ሌላው ተሰውሮ የሚመጣ አይደለምን? ነፍሳችንስ በየደቂቃው ስደቱ የሚበረታባት አይደለምን? ከዲያብሎስ ጦር ለማምለጥስ ብዙ የምትለፋ አይደለችምን? እንዲህ ስንገፋ፡- “ዓለም ደስ ይሏል፡፡” እንዲህም ስለሆነ፡- “ታዝናችሁ” ተባልን /ዮሐ.16፡20/፡፡ ሆኖም ግን በዚህ ስለማንዘልቅ “ሐዘናችሁ ወደ ደስታ ይለወጣል” አለን፡፡ ታድያ ከዚህ ሐዘን መውጣት የማይናፍቅ ማን ነው? ያንን ደስታ ለማግኘት ሞትን ረግጦ ለመሻገር የማይቻኮል ማን ነው? ከሐዘን መውጣትስ ያስጨንቃልን? ጌታችን ሲቀጥል እንዲህ ይላል፡- “እንደገና አያችኋለሁ፤ ልባችሁ ደስ ይሏል፡፡ ደስታችሁም የሚወስድባችሁ የለም” /ዮሐ.16፡22/፡፡ እኅታችን ሆይ! ይህን ተስፋ የሰጠን እኮ እንዲሁ ሰው አይደለም፡፡ ተስፋውን የሰጠን እግዚአብሔር ነው፡፡ ስለዚህ ሐዋርያው እንደተናገረው ሞታችን “ጥቅም ነው” /ፊል.1፡21/፡፡ የእኛ መሞት የአሕዛብ ዓይነት ሞት ስላይደለ ጥቅም ነው፡፡ ምንም እንኳን እንደነርሱ በዚህ ምድር ሥጋ ለብሰን የምንመላለስ ብንሆንም ዳግም ከአብራከ መንፈስ ቅዱስና ከማኅፀነ ዮርዳኖስ የተወለድን ስለሆንን እንዲሁ ሥጋውያን አይደለንም፡፡ ዳግም ከማይጠፋው ዘር የተወለድን ስለሆንን ሞት በእኛ ላይ ሥልጣን የለውም፡፡ አባቶቻችን “ሞት ሆይ! ድል መንሣትህ ወዴት አለ?” የተሳለቁበት ይህ ቢገባቸው እንጂ ያለምክንያት አይደለም /1ቆሮ.15፡55/፡፡ ስለዚህ ሞታችን ጥቅም እንጂ ጉዳት፣ ደስታ እንጂ ሐዘን እንዳልሆነ ልታስተውዪ ይገባል፡፡

4.መቃወም፡-እንግዲያውስ ይህን የሚያስስብሽ ሰይጣን እንደሆነ በማስተዋል ሐዋርያው እንደነገረሽ “በእምነት ጸንተሽ” ተቃወሚው /1ጴጥ.5፡9/፡፡ እምነትሽን ለመሸርሸር የሚሯሯጠው ሰይጣን እንደሆነ በማወቅ ሰልፉን ለእግዚአብሔር አሳልፈሽ ስጪው /1ሳሙ.14፡47/፡፡ እግዚአብሔርም በአንቺ ከአንቺ ጋር ሆኖ ዲያብሎስን ድል ያደርጓል፡፡ እኅታችን ሆይ! እግዚአብሔር ከአባቶቻችን ጋር እንደነበረ ከአንቺ ጋርም ነውና አትፍሪ፡፡ በዚሁ የውጊያ ዐውድማ ብቻሽን አይደለሽምና አትደንግጪ፡፡ መንፈስ ቅዱስ ከአንቺ ጋር ነውና አትጨነቂ፡፡ እኅታችን ሆይ! የምትኖሪው ከክርስቶስ ጋር እንጂ ብቻሽን አይደለሽም /ገላ.2፡20/፡፡ ከዚህ በተጨማሪ የሚራዱሽ ቅዱሳን መላእክት በዙርያሽ አሉ /ዕብ.1፡14/፡፡ ስለዚህ በጌታና በኃይሉ ችሎት የበረታሽ ሆነሽ ዲያብሎስን ተቃወሚው፤ ከአንቺም ይሸሻል /ያዕ.4፡7/፡፡ ሰይጣን እንዲሁ በቀላሉ የማይርቅ መንቻካ ነውና በጾምና በጸሎትም ተዋጊው /ማር.9፡29/፡፡ ምክንያትን እየፈጠረ ሊያስደነግጥሽ ቢሞክርም ከዳዊት ጋር ሆነሽ “እግዚአብሔር ብርሃኔና መድኃኒቴ ነው፤ የሚያስፈራኝ ማን ነው? እግዚአብሔር የሕይወቴ መታመኛዋ ነው፤ የሚያስደነግጠኝ ማን ነው?” በዪው /መዝ.26፡1/፡፡ የዲያብሎስ ደባዎች ለማክሸፍ ዓይነተኛ መሣርያ ምክርና ንስሐ ነውና ደጋግሞ ይህን ሐሳብ ቢያመጣብሽም ደጋግመሽ ከንስሐ አባትሽ ጋር በመመካከር ኃይሉን አክሽፊበት፡፡ ወደ ሥጋውና ደሙ በመቅረብ ኃይሉን አምክኚበት፡፡ እንደተናገርን ከዚህ ዓለም እስካልተለየን ድረስ የሰይጣን ፍላጻው ብዙ ነውና በትዕግሥት ሆነሽ ተዋጊው፡፡ ይርቅሽ ዘንድም በዚሁ ርእስ አጥብቀሽ ፀልዪ፡፡

    ለተጨነቁት ማረፍያቸው የሚሆን እግዚአብሔር ከአንቺ ጋር ይሁን፡፡ አሜን!!